Kamulaştırma Sürecinde Bilirkişilerin Rolü ve Uzmanlık Gereklilikleri 🧐
Kamulaştırma süreci, taşınmaz malların değerinin belirlenmesi ve bu değere göre bir bedel tespiti yapılması açısından son derece önemli bir aşamadır. MADDE 15, kamulaştırmaya konu taşınmazların değerinin tespiti için görevlendirilen bilirkişilerin uzmanlık alanlarına dair belirli düzenlemeler getirir. Bilirkişilik, taşınmaz malın değerinin adil bir şekilde belirlenmesini sağlamak için kritik bir rol oynar. Bu yazıda, bu düzenlemelerin detaylarını inceleyecek ve maddeyi daha geniş bir çerçevede yorumlayacağız.
Bilirkişi Seçimi ve Uzmanlık Alanları 🧑⚖️
- Bilirkişi Seçimi:
Kamulaştırma sürecinde görevlendirilen bilirkişiler, bilirkişilik bölge kurulları tarafından belirlenen listelerden seçilir. Bilirkişilerin uzmanlık alanları, kamulaştırılacak taşınmazın niteliğine göre belirlenir. Bu da, her taşınmazın değerinin doğru bir şekilde belirlenebilmesi için önemli bir adımdır. - Taşınmaz Geliştirme ve Gayrimenkul Değerleme Uzmanları:
Bilirkişi kurulunda en az bir kişinin taşınmaz geliştirme konusunda yüksek lisans veya doktora yapmış bir uzman olması zorunludur. Ayrıca, gayrimenkul değerleme uzmanları, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na göre yetkilendirilmiş kişiler arasından seçilebilir. Bu uzmanlık, taşınmazların değerini belirlemede önemli bir rol oynamaktadır, çünkü taşınmazın değeri sadece fiziksel özelliklerine göre değil, aynı zamanda çevresel faktörler ve piyasa dinamiklerine göre de değişiklik gösterebilir.
Bilirkişi Kurulunun Oluşturulması ve Rapor Hazırlama Süreci 📊
- Bilirkişi Kurulunun Yapısı:
Kamulaştırma işlemleri için oluşturulan bilirkişi kurulunun en az üç kişiden oluşması zorunludur. Bu, daha dengeli ve objektif bir değerlendirme yapılmasını sağlamak amacıyla getirilmiş bir düzenlemedir. Üç kişilik bir kurul, farklı bakış açıları ve uzmanlıklar ile daha sağlıklı bir değer tespiti yapabilir. - Raporun Hazırlanması:
Bilirkişi kurulu, taşınmaz malın değerini 11. ve 12. maddelerde belirtilen usullere göre tespit eder. Bu tespit sonucunda hazırlanan rapor, on beş gün içinde mahkemeye sunulur. Bu hızlı süreç, kamulaştırma işlemlerinin daha verimli ve zamanında sonuçlanmasını sağlar.
Uzmanlık ve Yüksek Lisans/Doktora Zorunluluğu 🎓
- Uzmanlık Gerekliliği:
Bilirkişilerden birinin taşınmaz geliştirme alanında yüksek lisans veya doktora yapmış olma zorunluluğu, kamulaştırma sürecinin bilimsel ve doğru bir şekilde yürütülmesini sağlamak için getirilmiştir. Bu uzmanlık, taşınmaz değerinin belirlenmesinde teknik bir bakış açısının önemli olmasını sağlar.
Bilirkişilerin Çalışma Alanı ve Yetkileri ⚙️
- Yargı Çevresi Dışında Görevlendirme:
Gayrimenkul değerleme uzmanları, aranan temel eğitim şartlarını sağladıkları takdirde, yargı çevresiyle sınırlı olmaksızın görev alabilirler. Bu da uzmanların daha geniş bir yargı bölgesinde görev alabilmelerini sağlar. Özellikle büyük çaplı kamulaştırmalarda, uzmanların yerel sınırlamalardan bağımsız olarak görevlendirilmeleri önemli bir avantaj sunar.
Değer Tespiti ve Gerekçeli Rapor Sunulması 📑
- Değer Tespitinin Belirlenmesi:
Bilirkişiler tarafından yapılan taşınmaz değer tespiti, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda çevresel faktörler, piyasa koşulları ve taşınmazın kullanım potansiyeli gibi unsurları da dikkate alır. Bu kapsamlı değerlendirme, adil bir kamulaştırma bedelinin belirlenmesine olanak tanır. - Gerekçeli Rapor:
Bilirkişi kurulunun hazırladığı gerekçeli rapor, taşınmazın değerini belirlerken kullanılan yöntemleri ve hesaplamaları içerir. Bu rapor, mahkemeye on beş gün içinde sunulmalıdır. Bu süre, tarafların hızlıca doğru ve anlaşılır bir rapora erişebilmelerini sağlar.
Sonuç: Kamulaştırma Sürecinde Bilirkişilerin Önemi 🔑
MADDE 15, kamulaştırma sürecinde görevlendirilen bilirkişilerin uzmanlık alanlarını ve çalışma şartlarını net bir şekilde düzenler. Bilirkişilerin doğru ve uzman bir şekilde görevlendirilmesi, taşınmazların değerinin doğru bir şekilde tespit edilmesine olanak tanır. Kamulaştırma işleminin adil ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi için, bilirkişilik süreci kritik bir rol oynamaktadır.
Kamulaştırma işlemleri, bazen karmaşık ve teknik detaylar içerdiğinden, uzman bilirkişilerin sürece dahil edilmesi, hatalı değer tespitlerinin önüne geçilmesi adına son derece önemlidir. Bu düzenlemeler, hem taşınmaz mal sahiplerinin hem de kamulaştırma yapan idarelerin haklarını koruyarak adil bir sürecin işlemesini sağlar.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
MADDE 15
Değişik madde: 03/11/2016 t. 6754 s. K. m.391
Bu Kanun uyarınca mahkemelerce görevlendirilen bilirkişiler, bilirkişilik bölge kurulları tarafından hazırlanan listelerden seçilir ve bunlar hakkında Bilirkişilik Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uygulanır.
Kamulaştırmaya konu olan yerin cins ve niteliğine göre en az üç kişilik bilirkişi kurulunun oluşturulması zorunludur. Bilirkişilerden birinin taşınmaz geliştirme konusunda yüksek lisans veya doktora yapmış uzmanlar ya da 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre yetkilendirilen gayrimenkul değerleme uzmanları arasından seçilmesi zorunludur. Gayrimenkul değerleme uzmanları bakımından, bilirkişiliğe kabul için aranan temel eğitim alma ve fiilen beş yıl görev yapma şartları; yüksek lisans veya doktora yapmış uzmanlar bakımından ise fiilen beş yıl görev yapma şartı aranmaz ve bu uzmanlar kayıtlı oldukları bilirkişilik bölge kurulunun yargı çevresiyle sınırlı olmaksızın görevlendirilir.
Bilirkişilerin uzmanlık alanları, kamulaştırılacak taşınmazın niteliği göz önüne alınarak belirlenir.
Bilirkişi kurulu, taşınmaz malın değerini 11 inci ve 12 nci maddelerde yer alan hükümlere göre tayin ve takdir ederek gerekçeli raporunu on beş gün içinde mahkemeye verir.
Bilirkişilerce yapılan değer tespitinde, idare tarafından belgelerin mahkemeye verildiği gün esas tutulur.
- MADDE 39
2942 sayılı Kanunun 15 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 15
Bu Kanun uyarınca mahkemelerce görevlendirilen bilirkişiler, bilirkişilik bölge kurulları tarafından hazırlanan listelerden seçilir ve bunlar hakkında Bilirkişilik Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uygulanır.
Kamulaştırmaya konu olan yerin cins ve niteliğine göre en az üç kişilik bilirkişi kurulunun oluşturulması zorunludur. Bilirkişilerden birinin taşınmaz geliştirme konusunda yüksek lisans veya doktora yapmış uzmanlar ya da 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre yetkilendirilen gayrimenkul değerleme uzmanları arasından seçilmesi zorunludur. Gayrimenkul değerleme uzmanları bakımından, bilirkişiliğe kabul için aranan temel eğitim alma ve fiilen beş yıl görev yapma şartları; yüksek lisans veya doktora yapmış uzmanlar bakımından ise fiilen beş yıl görev yapma şartı aranmaz ve bu uzmanlar kayıtlı oldukları bilirkişilik bölge kurulunun yargı çevresiyle sınırlı olmaksızın görevlendirilir.
Bilirkişilerin uzmanlık alanları, kamulaştırılacak taşınmazın niteliği göz önüne alınarak belirlenir.
Bilirkişi kurulu, taşınmaz malın değerini 11 inci ve 12 nci maddelerde yer alan hükümlere göre tayin ve takdir ederek gerekçeli raporunu on beş gün içinde mahkemeye verir.
Bilirkişilerce yapılan değer tespitinde, idare tarafından belgelerin mahkemeye verildiği gün esas tutulur.” ↩︎
