⚖️ Kamulaştırma Kanunu Geçici Madde 8 – Geri Alım Taleplerine Kısıtlama 📉
📜 Geçici Madde 8, 12.07.2013 tarihli ve 6495 sayılı Kanunun 28. maddesiyle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenmiştir. Bu madde, özellikle kamulaştırılan taşınmazların geri alınmasına ilişkin talepleri sınırlandırma amacı taşır.
🧾 Geçici Madde 8 – Kanun Metni
“Bu Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleştirilen kamulaştırma işlemleri nedeniyle, kamulaştırılan taşınmazların eski malikleri veya mirasçıları tarafından bu taşınmazların geri alınması, bedel veya tazminat talebiyle açılan ve henüz kesinleşmeyen davalarda da uygulanır.”
🧠 Ne Anlama Geliyor?
Geçici Madde 8, Kamulaştırma Kanunu’nun 22. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesini geçmişe yürütmektedir.
🧱 22. maddenin ilgili hükmü nedir?
“Kamulaştırılan taşınmaz, kamu yararı amacı dışında kullanılırsa geri alma hakkı doğmaz.”
Bu hükümle birlikte artık:
- Kamulaştırılan bir taşınmaz,
- Kamu yararı dışında bir amaca tahsis edilmiş olsa bile,
- Malik veya mirasçısı bu taşınmazı geri alamaz, tazminat da talep edemez.
📅 Geçmişe Yönelik Uygulama 📜
Geçici Madde 8, 2013’ten önce yapılan kamulaştırmaları da kapsar.
Ancak yalnızca kesinleşmemiş davalar için geçerlidir:
🔍 Kapsam dâhilindedir:
- Eski maliklerin veya mirasçılarının açtığı geri alma (iade) davaları
- Bedel veya tazminat istemli, henüz kesin hüküm verilmemiş davalar
🚫 Kapsam dışındadır:
- Kesinleşmiş ve infaz aşamasına gelmiş yargı kararları
- Henüz dava konusu edilmemiş işlemler (önleyici değildir)
⚖️ Hukuki Yorum ve Değerlendirme
Bu geçici maddeyle birlikte devlet:
- Kamulaştırılan taşınmazın geri verilmesi yönündeki talepleri engellemiş,
- Kamu yararından sapma nedeniyle doğabilecek tazminat yükümlülüğünden kurtulmuştur.
🧩 Ancak bu durum, bazı hukukçularca mülkiyet hakkına müdahale ve geri alma hakkının daraltılması olarak değerlendirilmiştir.
📌 Uygulama Alanları
Geçici Madde 8 aşağıdaki davalarda uygulanır:
| Dava Türü | Etkisi |
|---|---|
| Taşınmazın geri verilmesi davası | ❌ Red kararı verilir |
| Bedel veya tazminat talebi | ❌ İptal veya düşme kararı verilebilir |
| Kesinleşmemiş istinaf/yargıtay aşamasındaki dosyalar | 🔁 Madde hükmü uygulanarak karar bozulabilir veya reddedilebilir |
⚠️ Malikler ve Mirasçılar İçin Sonuçlar
💡 Eğer bir taşınmaz:
- Kamulaştırıldıktan sonra amaç dışı kullanıldıysa,
- Ancak dava 2013’ten sonra ve kesinleşmeden önce açıldıysa,
➡️ Bu madde nedeniyle geri alma veya tazminat talepleri reddedilebilir.
📝 Örnek Senaryo
👩🌾 Bir köylünün tarlası okul yapılması için kamulaştırıldı. Ancak idare, bu araziyi sonradan özel bir şirkete sattı. Köylü, arazisinin geri verilmesini istedi.
🎯 Eğer dava 2013’ten önce açıldı ama 2013 sonrası hâlâ kesinleşmemişse, Geçici Madde 8 uygulanarak dava reddedilir.
📚 Sonuç
✅ Geçici Madde 8, devletin kamulaştırma sonrası taşınmazın amacı dışında kullanılması durumunda dahi iade/tazminat sorumluluğunu ortadan kaldırır.
❗ Malikler ve mirasçılar, artık bu tür davaları ancak çok sınırlı koşullarda açabilir.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
Ek madde: 12/07/2013 t. 6495 s. K. m.281
Bu Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleştirilen kamulaştırma işlemleri nedeniyle, kamulaştırılan taşınmazların eski malikleri veya mirasçıları tarafından bu taşınmazların geri alınması, bedel veya tazminat talebiyle açılan ve henüz kesinleşmeyen davalarda da uygulanır.
- MADDE 28
2942 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 8
Bu Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce gerçekleştirilen kamulaştırma işlemleri nedeniyle, kamulaştırılan taşınmazların eski malikleri veya mirasçıları tarafından bu taşınmazların geri alınması, bedel veya tazminat talebiyle açılan ve henüz kesinleşmeyen davalarda da uygulanır.” ↩︎
