🧭 Açıklama ve Yorum
✅ Madde Ne Anlatıyor?
Madde 9, tapusuz ya da kadastro görmemiş taşınmazlarda kamulaştırma yapılması sürecinde izlenecek özel usulü düzenler. Tapulu taşınmazlardan farklı olarak burada sahiplik ve sınır tespiti için özel bir bilirkişi heyeti oluşturulması zorunludur.
🔍 Sürecin İşleyişi
- İdare, ilgili taşınmaz için işlem başlatır.
- Vali veya kaymakam (mahallin mülki amiri) bu başvuru üzerine 8 gün içinde:
- 2 asıl + 2 yedek bilirkişi seçer,
- Bu kişilerin sulh hukuk mahkemesinde yemin etmesini sağlar,
- İsimleri idareye bildirir.
- Yerinde keşif ve tespit yapılırken:
- Muhtar (veya vekili),
- İhtiyar heyetinden 2 kişi,
- Seçilen bilirkişiler birlikte çalışır.
💵 Ödeme
Bu görevlerde çalışan kişilere, çalıştıkları gün başına 29. maddeye göre ödeme yapılır. Bu, kamulaştırma sürecinde görevli kişilerin mağduriyet yaşamaması için önemlidir.
⚖️ Hukuki ve Uygulamadaki Önemi
- Bu madde, belirsiz mülkiyet yapısına sahip köy arazileri, yaylalar, mezralar gibi alanların kamulaştırılmasında net bir yol çizer.
- Yeminli bilirkişilerin görevlendirilmesi, tespit işlemlerinin ciddiyetini ve hukuki geçerliliğini artırır.
- Bu yöntemle elde edilen tespitler, kamulaştırmanın dayanağını oluşturur ve ileride dava konusu olduğunda delil niteliği taşır.
Örnek Senaryo: Tapusuz Köy Arazisinde Yol Kamulaştırması
Durum:
Bir kamu idaresi (örneğin Karayolları Genel Müdürlüğü), kadastro görmemiş bir köy arazisi üzerinden geçecek yeni bir bağlantı yolu yapmak istemektedir. Ancak taşınmazın sınırları ve sahipliği resmi kayıtlarda yer almamaktadır. Bu durumda 9. maddeye göre işlem yapılır.
📊 Şematik İşlem Sırası
1️⃣ Başvuru ve Bilirkişi Talebi
- İdare, köydeki tapusuz alan için ilçe kaymakamlığına başvurur.
- Amaç: Bilirkişi seçimi ve taşınmazın durumunun tespiti.
2️⃣ Bilirkişi Seçimi
- Kaymakamlık, 8 gün içinde:
- 2 asıl + 2 yedek bilirkişi seçer.
- Bilirkişilerin sulh hukuk mahkemesinde yemin etmesini sağlar.
- İsimleri ve belgeleri ilgili kamu idaresine iletir.
3️⃣ Yerinde İnceleme
- Arazide keşif yapılır.
- Keşif heyeti şu kişilerden oluşur:
- Köy muhtarı veya vekili,
- İhtiyar heyetinden 2 üye,
- Seçilen 2 bilirkişi.
4️⃣ Tespit Çalışması
- Heyet birlikte çalışarak:
- Taşınmazın konumu, sınırları ve tahmini maliklerini belirler.
- Bilgiler belgelere bağlanır (tutanak, harita, kroki vb.)
5️⃣ Ücretlendirme
- Görev alan herkes (muhtar, heyet üyeleri, bilirkişiler), 29. maddeye göre ödeme alır.
6️⃣ Kamulaştırma Sürecine Geçiş
- Tespit edilen bilgiler ışığında idare, kamulaştırma sürecinin diğer adımlarına (bedel, anlaşma, mahkeme vs.) geçer.
[İdare Başvuru Yapar]
↓
[Kaymakamlık Bilirkişi Seçer ve Yemin Ettirir]
↓
[Yerinde İnceleme Heyeti Kurulur]
↓
[Taşınmazın Durumu ve Sahipliği Tespit Edilir]
↓
[Tutanaklar Hazırlanır ve Bilgiler Belgelenir]
↓
[Katılanlara Ödeme Yapılır]
↓
[Kamulaştırma Süreci Devam Eder]
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
İdare, tapulama veya kadastrosu yapılmamış yerlerin durumunun tespiti için mahallin mülki amirine müracaatla, kamulaştırma yapılacak yerde iki asıl ve iki yedek olmak üzere dört bilirkişinin seçilmesini ister. Mülki amir idarenin bu istemi üzerine sekiz gün içerisinde bilirkişilerin seçilmesini ve sulh hukuk mahkemesinde yeminlerinin yaptırılarak isimlerinin kamulaştırmayı yapacak idareye bildirilmesini sağlar.
Tespit sırasında muhtar veya vekili, ihtiyar kurulundan iki üye ve iki bilirkişi birlikte görev yaparlar.
Bu tespitte görev yapan muhtar veya vekili, ihtiyar kurulu üyeleri ile bilirkişilere çalıştıkları günler için 29 uncu maddeye göre ödeme yapılır.
