🧭 Kamulaştırma Öncesi Süreç: Ne Yapılır, Nasıl İşler?
📐 1. Taşınmazın Teknik Tespiti
İlk adımda idare, kamulaştırılacak veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilecek taşınmazlar için:
- 🗺️ Sınır,
- 📏 Yüzölçüm,
- 🧱 Cins (arsa, tarla, bina vb.)
bilgilerini içeren ölçekli plan hazırlar ya da hazırlatır.
📌 2. Malikin ve Zilyedin Tespiti
İdare, tapu kayıtları esas olmak üzere:
- 👤 Malikleri,
- 🧾 Tapusu yoksa fiilî zilyetleri
- 📬 Adreslerini
tapu, nüfus, vergi daireleri üzerinden veya gerekirse sahada yaptığı araştırmayla tespit eder ve belgeye bağlar.
🧾 Vergi Değerlerinin Temini
İdarenin talebiyle:
- 🏛️ Vergi dairesi,
- ⏱️ En geç bir ay içinde,
- 📉 Vergi beyan değerini veya
- 🧮 Beyan yoksa takdir edilecek değeri verir.
Bu değer, bedel tespiti sürecinde önemli referans noktasıdır.
🏛️ Tapuya İdarî Şerh Konulması
Kamulaştırma kararı verildiğinde:
- 📝 Tapu Müdürlüğü’ne kamulaştırma bildirimi yapılır.
- 📘 Tapuya şerh (resmî kayıt) düşülür.
- 🔄 Şerh sonrası malikte ya da ayni haklarda değişiklik olursa, Tapu İdaresi bunu idareye bildirir.
⏳ Altı Ay Kuralı ve Şerhin Geçersizliği
- 📆 İdare, şerh tarihinden itibaren 6 ay içinde,
- ⚖️ Mahkemeye başvurarak bedel tespiti ve tescil davası açmalıdır.
- 📄 Mahkeme belgesi Tapu Müdürlüğü’ne sunulmazsa,
- 🧹 Şerh resen silinir (kendiliğinden, mahkeme kararı olmadan).
Bu düzenleme, idarenin kamulaştırma işlemini keyfî şekilde uzatmaması için getirilmiştir.
🧩 Uygulamada Dikkat Edilecek Noktalar
- ✔️ Teknik planlama uzman eliyle yapılmalı.
- ✔️ Tespit işlemleri usulüne uygun belgelenmeli.
- ✔️ 6 aylık süre titizlikle takip edilmeli.
- ❌ Şerh unutulursa, idarenin hakkı düşebilir.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
Kamulaştırmayı yapacak idare, kamulaştırma veya kamulaştırma yolu ile üzerinde irtifak hakkı kurulacak taşınmaz malların veya kaynakların sınırını, yüzölçümünü ve cinsini gösterir ölçekli planını yapar veya yaptırır; kamulaştırılan taşınmaz malın sahiplerini, tapu kaydı yoksa zilyetlerini ve bunların adreslerini, tapu, vergi ve nüfus kayıtları üzerinden veya ayrıca haricen yaptıracağı araştırma ile belgelere bağlamak suretiyle tespit ettirir.
İlgili vergi dairesi idarenin isteği üzerine taşınmaz mal ve kaynakların vergi beyan ve değerlerini, vergi beyanı bulunmadığı hallerde beyan yerine geçecek takdir edilecek değeri en geç bir ay içerisinde verir.
İdare kamulaştırma kararı verdikten sonra kamulaştırmanın tapu siciline şerh verilmesini kamulaştırmaya konu taşınmaz malın kayıtlı bulunduğu tapu idaresine bildirir. Bildirim tarihinden itibaren malik değiştiği takdirde, mülkiyette veya mülkiyetten gayri ayni haklarda meydana gelecek değişiklikleri tapu idaresi kamulaştırmayı yapan idareye bildirmek zorundadır.
Değişik fıkra: 24/04/2001 t. 4650 s. K. m.21
- Bu değişiklik ile 2942 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “İdare tarafından, şerh tarihinden itibaren altı ay içinde 10 uncu maddeye göre kamulaştırma bedelinin tespitiyle idare adına tescili isteğinde bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak belge tapu idaresine ibraz edilmediği takdirde, bu şerh tapu idaresince resen sicilden silinir.” ↩︎
