⚖️ Yasal Dayanak: Kamulaştırma Kanunu Madde 28
📜 Hüküm Özeti:
➡️ Milli Savunma Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı,
➡️ TCDD, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), DSİ gibi kamu kurumları;
- Milli savunma, karayolu, demiryolu, veya su tesisi projeleri kapsamında,
- Gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin mülkiyetinde veya kullanımında olmayan,
- Kireç, taş ve kum ocaklarını,
- Hiçbir resim, harç ya da ücret ödemeden kullanabilirler.
🛠️ Hangi Durumlarda Kullanılır?
| Kullanım Sebebi | İlgili Kurumlar | Örnek |
|---|---|---|
| 🛡️ Milli savunma | Milli Savunma Bakanlığı | Askeri üs yapımı |
| 🛣️ Karayolu yapımı | Karayolları Genel Müdürlüğü | Otoyol inşaatı |
| 🚄 Demiryolu inşaatı | TCDD Genel Müdürlüğü | Hızlı tren hattı |
| 💧 Su tesisi yapımı | Devlet Su İşleri (DSİ) | Baraj, sulama |
| 🏗️ Köy altyapısı projeleri | Köy İşleri ve Kooperatifler Bakanlığı | Köy yolları |
🧱 Hangi Kaynaklar Kullanılabilir?
✅ Sadece aşağıdaki doğal kaynaklar:
- Kireç ocakları 🪨
- Taş ocakları ⛰️
- Kum ocakları 🏖️
❌ Ancak, bu kaynakların:
- Gerçek ya da tüzel kişilere ait olmaması,
- Başkasının tasarrufunda ya da ruhsatlı işletmesinde olmaması,
- Mülkiyet hakkı olmayan alanlarda bulunması gerekmektedir.
📌 Önemli Şartlar
✅ Kamu yararı taşıyan projeye hizmet etmelidir.
✅ Hiçbir ücret, vergi, harç veya resim alınamaz.
✅ Süreli ve amaca özgü kullanımdır.
✅ İlgili kurumun yetkilendirilmesi gerekir.
✅ Kullanım hakkı mülkiyet hakkı doğurmaz.
🛣️ Karayolları Genel Müdürlüğü Örneği
📍 Senaryo:
Karayolları Genel Müdürlüğü, bir otoyol projesi kapsamında güzergah üzerinde bulunan ve kimseye ait olmayan bir kum ocağını tespit eder.
📌 Ne yapar?
- O ocağı, herhangi bir kamulaştırma yapmaksızın ve hiçbir ücret ödemeksizin kullanabilir.
- Kum ocağı, sadece o yol projesinde kullanılmak üzere geçici olarak işletilir.
- İş bittikten sonra, alan terk edilir veya eski hâline getirilir.
⚠️ Sık Sorulan Sorular
❓ Mal sahibi kullanımı durdurabilir mi?
Hayır. Ancak mülkiyet hakkı varsa ve bu kullanım kapsam dışındaysa, hukuki yollara başvurabilir.
❓ Bu kullanım idareye mülkiyet kazandırır mı?
Hayır. Sadece geçici ve sınırlı kullanma yetkisidir.
❓ Her kurum bu yetkiye sahip mi?
Hayır. Sadece maddede açıkça sayılan kamu kurumları bu haktan yararlanabilir.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
Milli savunma inşaat ve tesisatı için gerekli görülen gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin mülkiyet ve tasarrufunda veya ruhsatname ile intifaları altında bulunmayan kireç, taş ve kum ocaklarını, hiç bir resim ve ücrete tabi olmadan kullanmaya Milli Savunma Bakanlığı yetkilidir.
Bayındırlık, Köy İşleri ve Kooperatifler bakanlıkları ile T. C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Karayolları Genel Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü de aynı sebep ve şartlarla, demiryolu hattının veya karayolunun veya su tesislerinin her yönündeki, gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerinin mülkiyet ve tasarrufunda veya ruhsatname ile intifaları altında bulunmayan kireç, taş ve kum ocaklarını hiç bir resim ve ücrete tabi olmadan kullanabilirler.
Kamulaştırma yapılmaksızın, bazı doğal kaynakların geçici ve ücretsiz kullanımına izin veren özel bir yetkidir.
Bu yetki, yalnızca devletin belirli kurumlarına, belirli projeler kapsamında tanınmıştır.
