🧭 Mülkiyetin Devri ve Hakların Sınırlandırılması – Kamulaştırma Kanunu Madde 25
⚖️ Kanun Özeti
Kamulaştırma işleminde mal sahibinin mülkiyet hakkı, mahkemece verilen tescil kararı ile sona erer.
Ancak bu süreç başlamadan önce bazı hak sınırlamaları da yürürlüğe girer.📅 Kritik Başlangıç: 10. madde uyarınca mahkemece yapılan tebligat, hakların sınırlanmaya başladığı andır.
🧱 Kesin Mülkiyet Devri: Mahkemenin tescil kararıyla gerçekleşir.
🗂️ Madde 25’in Aşamaları ve İçeriği
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| 📩 Tebligat (10. madde) | Hak sınırlamaları başlar (yeni inşaat, ekim, tadilat gibi işlemler yasaklanır). |
| 🏛️ Mahkeme Tescil Kararı | Mülkiyet idareye geçer, malik taşınmazla ilgili artık tasarruf edemez. |
| 🚫 Yeni inşaat ve dikim yasağı | Tescil tarihinden sonra yapılan hiçbir şey kamulaştırma bedeline dahil edilmez. |
| 📢 İlan Süreci | Büyük projelerde kamu yararı kararı 15 gün mahalle/köyde ilan edilir. |
| ⌛ 5 yıllık sınırlama | İlan sonrası yapılan tesis veya dikimler için 5 yıl boyunca bedel ödenmez. |
🛣️ Örnek Uygulama – Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)
Senaryo:
KGM, yeni bir otoyol güzergahı belirledi. 2023 yılında kamu yararı kararı alındı ve köy muhtarlığında ilan edildi.
Aşamalar:
- 🧾 İlan Süresi:
- 15 gün süreyle köy muhtarlığında ilan edildi.
- Bu tarihten sonra yapılan ekimler ve tesisatlar değer hesaplamasına dahil edilmeyecek.
- 🏠 Malik tarlaya bina yaptı (2024):
- Mahkeme tescil kararı henüz verilmeden bina yapılmış olsa bile, ilan tarihinden sonra yapıldığı için bedeli ödenmeyecek.
- 🧑🌾 Ağaç dikimi (2025):
- Bu da değer dışı tutulur. Çünkü 5 yıllık süre içinde yapılan bir işlem.
⚠️ Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
✅ Kamu yararı kararı ilanıyla birlikte sınırlama başlar.
✅ Tescil kararına kadar olan dönemde yapılan işler dikkatle incelenir.
❌ İlan sonrası yapılan yeni dikim/inşaatlar için bedel talep edilemez.
❌ Tescilden sonra yapılanların bedeli de ödenmez.
📅 Süre ve Uygulama Takvimi
| Olay | Etki Başlangıcı | Sonuç |
|---|---|---|
| 10. madde tebligatı | Hakların sınırlanması başlar | Malik, taşınmazı eskisi gibi kullanamaz. |
| Tescil kararı | Mülkiyet idareye geçer | Malik artık malik değildir. |
| Kamu yararı kararının ilanı | Sabit tesis/ağaç bedeli düşer | Sonraki 5 yıl içinde yapılanlar ödenmez. |
⚖️ Anayasa Mahkemesi Kararı 🧑⚖️
📌 İptal edilen hüküm:
“Bu süre Cumhurbaşkanı tarafından bir defaya mahsus olmak üzere beş yıl süreyle uzatılabilir.”
🟥 İptal tarihi: 16/07/2020
➡️ Artık bu süre Cumhurbaşkanı kararıyla uzatılamaz.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
Değişik madde: 24/04/2001 t. 4650 s. K. m.141
Hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi, mal sahibi için 10 uncu madde uyarınca mahkemece yapılan tebligatla başlar. Mülkiyetin idareye geçmesi, mahkemece verilen tescil kararı ile olur.
Mahkemece verilen tescil kararı tarihinden itibaren taşınmaz mal sahibinin, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz malda yeni inşaat veya ekim yapmak veya mevcut inşaatta esaslı değişiklikler meydana getirmek gibi kullanma hakları kalkar. Bundan sonra yapılanların değeri dikkate alınmaz.
Baraj, sulama şebekeleri ve boru hatları, karayolu, demiryolu, liman ve havaalanı gibi gelecek yıllara sari büyük projelerde kamu yararı kararı kamulaştırılacak taşınmazların bulunduğu mahalle ve/veya köy muhtarlığında on beş gün süre ile asılmak suretiyle ilan edilir. Kamu yararı kararının ilan süresinin bitiminden itibaren, kamulaştırılacak taşınmazlar üzerine yapılan sabit tesisler ile dikilen ağaçların bedeli, kamulaştırma bedelinin tespitinde dikkate alınmaz. Taşınmazlardaki bu sınırlama ilan tarihinin bitiminden itibaren beş yıl olup, (…)
İptal: E. 2018/104 K. 2020/39 16/07/2020 t. AyM K. ile “…bu süre Cumhurbaşkanı tarafından bir defaya mahsus olmak üzere beş yıl süre ile uzatılabilir” ibaresi iptal edilmiştir.2
- MADDE 14
2942 sayılı Kanunun 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
”MADDE 25
Hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi, mal sahibi için 10 uncu madde uyarınca mahkemece yapılan tebligatla başlar. Mülkiyetin idareye geçmesi, mahkemece verilen tescil kararı ile olur.
Mahkemece verilen tescil kararı tarihinden itibaren taşınmaz mal sahibinin, kamulaştırılması kararlaştırılan taşınmaz malda yeni inşaat veya ekim yapmak veya mevcut inşaatta esaslı değişiklikler meydana getirmek gibi kullanma hakları kalkar. Bundan sonra yapılanların değeri dikkate alınmaz.“ ↩︎ - https://www.lexpera.com.tr/Appendix/PUBLICATION_TR/RG801Y2020N31317S202039_364834933_1.pdf ↩︎
