📜 Kanun Özeti
Kamulaştırmadan vazgeçilen veya malik tarafından geri alınan taşınmaz üzerinde bulunan bina, tesis veya ekili-dikili varlıklar yıkılmış, sökülmüş veya harap olmuşsa, mal sahibi bu zararları dikkate alarak eksik bedel ödeme talebinde bulunabilir.
🏛️ Bu tür anlaşmazlıklar adli yargı tarafından çözümlenir.
🔄 Uygulama Alanı: Hangi Durumlarda Geçerlidir?
| Geçerli Olduğu Durum | Açıklama |
|---|---|
| 🧾 Madde 21 (İdare vazgeçerse) | Kamulaştırmadan tek taraflı vazgeçildiğinde geçerlidir. |
| 🏗️ Madde 22 (İhtiyaç kalmadıysa) | Kamulaştırma amacının ortadan kalkması durumunda mal geri verildiyse |
| 🔁 Madde 23 (5 yıl işlem yapılmadıysa) | Malik tarafından geri alma gerçekleştiğinde |
🏚️ Örnek Uygulama – Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM)
Senaryo:
KGM 2020 yılında bir arsayı kamulaştırdı.
Taşınmaz üzerindeki ahşap bina 2022 yılında idarece yıkıldı.
Ancak 2025’e kadar yol projesi yapılmadı ve malik, 23. maddeye dayanarak geri alma talebinde bulundu.
| Durum | Açıklama |
|---|---|
| Malik geri aldı ama bina artık yok | Yapı zarar gördü veya ortadan kalktı. |
| Malik bu nedenle tahribatın kamulaştırma bedelinden düşmesini talep edebilir | Hakkı vardır. |
| Kamulaştırma tarihindeki bina değeri dikkate alınır | 2020 tarihli değer esas alınır. |
| Bu konuda uzlaşma olmazsa | Anlaşmazlık adli yargıya taşınır. |
💰 Bedel Düşme Talebi Nasıl İşler?
- Malik, geri alma sırasında:
- “Taşınmazım kamulaştırıldığında üstünde bir yapı vardı.”
- “Bu yapı artık yok ve ben bu taşınmazı geri alıyorum.”
- “Yıkılmış yapının değeri kadar eksik ödeme yapmak istiyorum.” diyebilir.
➡️ Bu durumda kamulaştırma tarihindeki yapı değeri tespit edilerek geri ödenecek bedelden düşülür.
🧑⚖️ Uyuşmazlık Halinde Yargı Yolu
| Sorun | Yetkili Mahkeme |
|---|---|
| Bina tahribatının nasıl değerlendirileceği | Adli Yargı (Asliye Hukuk) |
| Hangi değer esas alınacak | Kamulaştırma tarihindeki yapı değeri |
| Bedel düşme hakkı idarece kabul edilmezse | Malik dava açabilir |
📌 Dikkat Edilmesi Gerekenler
✅ Yıkım veya söküm malike değil, kamulaştırmaya bağlıysa bu hak kullanılabilir.
❌ Malik kendi yıktıysa bedel indirimi talep edemez.
📅 Değer tespiti kamulaştırma tarihine göre yapılır.
⚖️ Uyuşmazlıklarda adli yargı yetkilidir.
📘 Mevzuat Dayanağı
- Kamulaştırma Kanunu Madde 24
- Madde 21, 22 ve 23 ile bağlantılı uygulamalar
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
MADDE 24
21, 22 ve 23 üncü maddeler uyarınca kamulaştırılmasından vazgeçilen veya geri alınan taşınmaz mal üzerindeki bina, sabit tesisler ve ekili dikili şeyler yıkılmış, sökülmüş veya harap olmuş ise, taşınmaz malın geri alınmasında mal sahibi veya mirasçısı, kamulaştırma tarihindeki değerine göre farkının, ödeyeceği kamulaştırma bedelinden düşülmesini isteyebilir.
Bu madde ile 21, 22 ve 23 üncü maddelerin uygulamasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.
