🎯 MADDE 19 – Yorum ve Açıklama: Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazların Kamulaştırılması
📌 Bu madde, zilyetlik yoluyla edinilmiş ya da tapuda kayıtlı olmayan taşınmazların kamulaştırılmasına ilişkin özel ve ayrıntılı bir prosedürü düzenlemektedir.
🔍 Ana Unsurlar ve Süreç Açıklamaları:
🔸 📋 Araştırma Süreci:
İdare, kamulaştırma öncesinde taşınmazın kamu malı olup olmadığını resmi kurumlardan araştırmakla yükümlüdür. Bu, mülkiyetin kime ait olduğunu tespit etmek için kritik bir adımdır.
🔸 👤 Zilyetlik Tespiti:
Taşınmazın zilyedi varsa ve zilyetlikle mülkiyet kazanımı iddiası varsa, bilirkişi eşliğinde yerinde tespit yapılır.
📌 Bu tutanakta yer alan bilgiler:
- 📐 Yüzölçüm
- 🧾 Vergi kaydı
- 🧍♂️ Zilyedin kimliği
- 🗓️ Zilyetlik süresi
🔸 ⚖️ Mahkemeye Başvuru:
İdare, tüm belgeleri topladıktan sonra asliye hukuk mahkemesine başvurarak kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil talebinde bulunur.
🔸 📣 İlan Süreci:
Taşınmazın durumu yerel ve ulusal basında ilan edilir.
📌 İlanlarda belirtilir:
- 📍 Taşınmazın konumu ve sınırları
- 🧑🌾 Zilyedin kimliği
- 🏦 Paranın yatırılacağı banka
- ⏱️ İtiraz süresi (10 gün – 30 gün)
🔸 💰 Bedelin Yatırılması ve Tescil:
İtiraz gelmezse, bedel zilyet adına yatırılır ve tapu idare adına tescil edilir.
Eğer itiraz varsa, para bankada vadeli hesaba yatırılır ve dava sonucu beklenir.
🔸 ⚠️ Hak İddiası Devam Eder:
Zilyede ödeme yapılması, başkalarının istihkak davası açmasına engel değildir.
📊 Kamulaştırma Süreci Tablosu – MADDE 19’a Göre (Tapusuz Taşınmazlar)
| 🧾 Süreç Adımı | 📌 Açıklama |
|---|---|
| 🔍 1. Araştırma | Taşınmazın kamu malı olup olmadığı Kadastro Kanunu madde 16 uyarınca araştırılır. |
| 👥 2. Zilyetlik Tespiti | Zilyet varsa, bilirkişilerle birlikte yerinde tespit yapılır. Tutanağa yüzölçüm, vergi kaydı, kimlik vb. yazılır. |
| 📂 3. Belgelerin Hazırlanması | Tüm belgeler toplanır ve 10. maddeye uygun olarak mahkemeye sunulur. |
| ⚖️ 4. Mahkeme Başvurusu | Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil talebi için asliye hukuk mahkemesine başvurulur. |
| 📰 5. İlan Süreci | Yerel, ulusal ve internet gazetelerinde ilan edilir. 10 gün içinde savunma, 30 gün içinde itiraz hakkı vardır. |
| 💰 6. Bedelin Yatırılması | İtiraz yoksa, belirlenen bedel zilyet adına bankaya yatırılır. Mahkeme tescile karar verir. |
| 🚨 7. İtiraz Olması Hâlinde | Bedel vadeli hesaba yatırılır; hak sahibi ispat edilene kadar ödeme yapılmaz. |
| ⚖️ 8. İstihkak Hakkı | Zilyede ödeme yapılmış olsa bile, başkaları genel hükümlerle istihkak davası açabilir. |
🏘️ Uygulamalı Senaryo: Zilyet A. ve Tarlasının Kamulaştırılması
👨🌾 Durum:
Zilyet A., 1985 yılından beri köyündeki 10 dönümlük tarlayı ekip biçmektedir. Ancak bu taşınmaz hiçbir zaman kadastroya girmemiş ve tapuya kayıtlı değildir.
🏗️ Proje:
Karayolları Genel Müdürlüğü, bu tarlanın bulunduğu alanı otoyol projesi için kamulaştırma kararı alır.
🔍 Uygulama Süreci:
- İlk Araştırma:
Karayolları, Kadastro Müdürlüğü’ne başvurarak bu yerin kamu malı olup olmadığını sorar. Gelen cevaba göre taşınmaz kamu malı değildir. - Zilyetlik Tespiti:
Muhtar ve bilirkişilerle birlikte taşınmaz incelenir. Zilyet A.’nın 40 yıla yakın süredir kesintisiz kullanımda olduğu, vergi ödediği ve komşu beyanlarıyla desteklendiği tutanağa geçirilir. - Mahkemeye Başvuru:
Hazırlanan tutanak ve belgeler mahkemeye sunulur. Kamulaştırma bedelinin tespiti istenir. - Bilirkişi Değerlendirmesi ve İlanlar:
Mahkeme bilirkişileri taşınmazı değerler. Yerel ve ulusal gazetede ilan yayımlanır. - İtiraz Süreci:
30 gün boyunca kimse itirazda bulunmaz. - Tescil ve Ödeme:
Karayolları, belirlenen bedeli Ziraat Bankası’na yatırır. Mahkeme hem tescil kararı verir hem de paranın Zilyet A.’ya ödenmesini onaylar. - İhtilaf Olursa Ne Olurdu?
Bir üçüncü şahıs bu taşınmazın kendi dedesine ait olduğunu iddia etseydi ve zamanında itirazda bulunsaydı, bedel vadeli hesapta tutulur ve dava sonuna kadar ödeme yapılmazdı.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
Değişik madde: 24/04/2001 t. 4650 s. K. m.111
İdare öncelikle, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 21.6.1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olup olmadığını ilgili yerlerden sormak suretiyle tespit eder.
İdarece yapılan bu araştırma sonucunda, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olmadığının, taşınmaz malın zilyedi mevcut olup da zilyetlikle iktisap iddiasında bulunulduğunun tespiti halinde, 9 uncu madde gereğince seçilen bilirkişiler marifetiyle mahallinde tahkikat yapar, delilleri toplar ve keyfiyeti bir tutanakla belirtir. Bu tutanakta, taşınmazın yüzölçümü, zilyedin kimliği, vergi kaydı, zilyetliğin başlangıç tarihi ve süresi, mülkiyeti kazanma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği belirtilir.
İdarece hazırlanan ve 10 uncu madde uyarınca toplanılan belgelerin tamamı, taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine verilerek, taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin peşin veya kamulaştırma bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında idare adına tesciline karar verilmesi istenir.
Mahkeme, taşınmaz malın kamulaştırma bedelini 10 uncu maddede belirtilen usulde ve sürede tespit eder. Mahkeme, idarece verilen bilgi ve belgelerden, zilyedin kamulaştırma tarihinde taşınmaz malı Türk Kanunu Medenisi hükümleri dairesinde ve zilyetlikle iktisap etmiş olduğunu belirtmeye yeterli gördüğü takdirde, kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkin bilirkişi raporunu idareye, bu raporla birlikte idarece verilen diğer belgeleri tespit edilen zilyede tebliğ eder.
Ayrıca taşınmaz malın durumu, o yerine en büyük mal memuruna bildirilmekle beraber, taşınmaz malın bulunduğu yerde çıkan bir yerel gazete ve bir internet haber sitesi ile Türkiye genelinde yayımlanan bir gazetede en az birer defa ilan edilir.
Değişik fıkra: 13/10/2022 t. 7418 s. K. m.28 2
İlanda:a) Taşınmaz malın bulunduğu yeri, mevkii, sınırı, miktarı,
b) Zilyedin kimliği,
c) Kamulaştırma bedelinin yatırılacağı banka,
d) Konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delillerin, ilan tarihinden itibaren on gün içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
e) Hak sahiplerinin son ilandan itibaren bir ay içinde itiraz etmedikleri takdirde, kamulaştırma bedelinin zilyede ödeneceğine karar verileceği,Belirtilir.
Son ilandan itibaren otuz gün içinde Hazine veya üçüncü bir kimse tarafından itiraz edilmediği takdirde, mahkemece kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit olarak veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre taksitle kamulaştırma yapılmış ise, ilk taksidin yine peşin ve nakit olarak zilyet adına ilanda belirtilen bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere mahkemece uzatılabilir. İdare tarafından kamulaştırma bedelinin zilyet adına yatırıldığına dair makbuzun mahkemeye ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin zilyede ödenmesine karar verilir ve bu karar tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir.
Bu müddet içinde Hazine veya üçüncü şahıslar tarafından itiraz edilmesi halinde ise, mahkemece, tespit edilen kamulaştırma bedelinin ileride hak sahipliğini ispat edecek kişiye ödenmek üzere idarece ilanda belirtilen bankada açılacak üçer aylık vadeli hesaba yatırılmasından sonra, taşınmaz malın idare adına tesciline karar verilir.
Kamulaştırma bedelinin zilyede verilmiş olması, o taşınmaz malda hak iddia edenlerin genel hükümler dairesinde zilyet aleyhine, bedele istihkak davası açmak hakkını düşürmez.
Başkası adına tapulu, sahipsiz ve/veya zilyedi tarafından iktisap edilmemiş yerin kamulaştırmasında binaların asgarî levazım bedeli, ağaçların ise 11 inci madde çerçevesinde takdir olunan bedeli zilyedine ödenir.
Ek fıkra: 26/05/2004 t. 5177 s. K. m.35 3
- MADDE 11
2942 sayılı Kanunun 19 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
”MADDE 19
İdare öncelikle, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 21.6.1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olup olmadığını ilgili yerlerden sormak suretiyle tespit eder.
İdarece yapılan bu araştırma sonucunda, kamulaştırılması kararlaştırılan tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinde sayılan kamu mallarından olmadığının, taşınmaz malın zilyedi mevcut olup da zilyetlikle iktisap iddiasında bulunulduğunun tespiti halinde, 9 uncu madde gereğince seçilen bilirkişiler marifetiyle mahallinde tahkikat yapar, delilleri toplar ve keyfiyeti bir tutanakla belirtir. Bu tutanakta, taşınmazın yüzölçümü, zilyedin kimliği, vergi kaydı, zilyetliğin başlangıç tarihi ve süresi, mülkiyeti kazanma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği belirtilir.
İdarece hazırlanan ve 10 uncu madde uyarınca toplanılan belgelerin tamamı, taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine verilerek, taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin peşin veya kamulaştırma bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında idare adına tesciline karar verilmesi istenir.
Mahkeme, taşınmaz malın kamulaştırma bedelini 10 uncu maddede belirtilen usulde ve sürede tespit eder. Mahkeme, idarece verilen bilgi ve belgelerden, zilyedin kamulaştırma tarihinde taşınmaz malı Türk Kanunu Medenisi hükümleri dairesinde ve zilyetlikle iktisap etmiş olduğunu belirtmeye yeterli gördüğü takdirde, kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkin bilirkişi raporunu idareye, bu raporla birlikte idarece verilen diğer belgeleri tespit edilen zilyede tebliğ eder.
Ayrıca taşınmaz malın durumu, o yerin en büyük mal memuruna bildirilmekle beraber, taşınmaz malın bulunduğu yerde çıkan mahalli gazetede ve Türkiye genelinde yayımlanan bir gazetede en az bir defa ilan edilir.
İlanda;
a) Taşınmaz malın bulunduğu yeri, mevkii, sınırı, miktarı,
b) Zilyedin kimliği,
c) Kamulaştırma bedelinin yatırılacağı banka,
d) Konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delillerin, ilan tarihinden itibaren on gün içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği,
e) Hak sahiplerinin son ilandan itibaren bir ay içinde itiraz etmedikleri takdirde, kamulaştırma bedelinin zilyede ödeneceğine karar verileceği,
Belirtilir.
Son ilandan itibaren otuz gün içinde Hazine veya üçüncü bir kimse tarafından itiraz edilmediği takdirde, mahkemece kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit olarak veya bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre taksitle kamulaştırma yapılmış ise, ilk taksidin yine peşin ve nakit olarak zilyet adına ilanda belirtilen bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere mahkemece uzatılabilir. İdare tarafından kamulaştırma bedelinin zilyet adına yatırıldığına dair makbuzun mahkemeye ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin zilyede ödenmesine karar verilir ve bu karar tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir.
Bu müddet içinde Hazine veya üçüncü şahıslar tarafından itiraz edilmesi halinde ise, mahkemece, tespit edilen kamulaştırma bedelinin ileride hak sahipliğini ispat edecek kişiye ödenmek üzere idarece ilanda belirtilen bankada açılacak üçer aylık vadeli hesaba yatırılmasından sonra, taşınmaz malın idare adına tesciline karar verilir.
Kamulaştırma bedelinin zilyede verilmiş olması, o taşınmaz malda hak iddia edenlerin genel hükümler dairesinde zilyet aleyhine, bedele istihkak davası açmak hakkını düşürmez.“ ↩︎ - MADDE 28
a) 5187 sayılı Kanunun 11 inci ve 13 üncü maddelerinin birinci fıkraları ile 27 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkralarına “Basılmış eserler” ibarelerinden sonra gelmek üzere “veya internet haber siteleri” ibareleri, 15 inci maddesinin birinci fıkrasında “basılmış eserlerde” ve 20 nci ve 21 inci maddelerinde “yaygın süreli yayınlarda” ibarelerinden sonra gelmek üzere “ve internet haber sitelerinde” ibareleri ve 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasına “bu yazının” ibaresinden sonra gelmek üzere “iki internet haber sitesi ile” ibaresi eklenmiştir.
b) 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasına “gazete” ibaresinden sonra gelmek üzere “, internet haber siteleri” ibaresi eklenmiştir.
c) 9/6/1930 tarihli ve 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanununun 2/A maddesinin birinci fıkrasına “onbeş gün önce” ibaresinden sonra gelmek üzere “bir internet haber sitesi ile” ibaresi eklenmiş ve fıkrada yer alan “bir defa” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
ç) 2004 sayılı Kanunun 166 ncı maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “karar” ibaresi “bir internet haber sitesinde veya ilan talep” şeklinde değiştirilmiştir.
d) 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “birer gazetede ve ayrıca elektronik ortamda” ibaresi “bir gazete ve bir internet haber sitesi ve ayrıca Basın İlân Kurumu İlan Portalında” şeklinde değiştirilmiştir.
e) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 104 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendinin birinci cümlesine “gazetede” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve bir internet haber sitesinde” ibaresi ve bendin ikinci cümlesine “gazetelerden birinde” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve bir internet haber sitesinde” ibaresi eklenmiştir.
f) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 47 nci maddesinin birinci fıkrasına “Resmi Gazete,” ibaresinden sonra gelmek üzere “internet haber sitesi,” ibaresi eklenmiş ve fıkrada yer alan “gazetelerden” ibaresi “gazeteler ve Basın İlân Kurumu İlan Portalından” şeklinde değiştirilmiştir.
g) 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “mahalli gazete” ibaresi “bir mahalli gazete ve bir internet haber sitesi” şeklinde değiştirilmiştir.
ğ) 6/10/1983 tarihli ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına “yerel gazeteler” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve internet haber siteleri” ibaresi eklenmiştir.
h) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10 uncu maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “mahalli gazete çıkıyor ise, bu mahalli gazetelerden birisinde ve” ibaresi “çıkan bir gazete ve bir internet haber sitesi ile” şeklinde ve fıkrada yer alan “bir” ibaresi “birer” şeklinde değiştirilmiş; 19 uncu maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “mahalli gazetede ve” ibaresi “bir yerel gazete ve bir internet haber sitesi ile” şeklinde ve fıkrada yer alan “en az bir defa” ibaresi “en az birer defa” şeklinde değiştirilmiştir.
ı) 24/5/1984 tarihli ve 3011 sayılı Resmî Gazetede Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanunun 2 nci maddesine “veya” ibaresinden sonra gelmek üzere “internet haber sitesi ya da” ibaresi eklenmiştir.
i) 21/6/1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “varsa yerel gazetede” ibaresi “bir yerel gazete ve bir internet haber sitesinde” şeklinde ve 22 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “varsa yerel gazete” ibaresi “bir yerel gazete ve bir internet haber sitesi” şeklinde değiştirilmiştir.
j) 29/6/2001 tarihli ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin beşinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan “internet” ibaresi “bir internet haber sitesi” şeklinde değiştirilmiştir.
k) 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 713 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “gazeteyle bir defa” ibaresi “bir gazete ve bir internet haber sitesinde” şeklinde değiştirilmiştir.
l) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 1000 inci maddesinin üçüncü fıkrasına “bildirmeye”, 1350 nci maddesinin birinci fıkrası ile 1384 üncü maddesinin ikinci fıkrasına “şartıyla” ve 1385 inci maddesinin birinci fıkrasına “ilan,” ibarelerinden sonra gelmek üzere “bir internet haber sitesi ve” ibareleri eklenmiştir.
m) 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununun 16 ncı maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan “kendi internet sitesinde veya gerekli gördüğü diğer uygun yöntemlerle” ibaresi “kendi internet sitesi dâhil gerekli gördüğü tüm yöntemlerle ve bir gazete veya bir internet haber sitesinde” şeklinde değiştirilmiştir. ↩︎ - https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/rg801y2004n25483k5177/1 ↩︎
