Home / Kamulaştırma Kanunu / Kamulaştırma Kanunu Madde-12: Kısmen Kamulaştırma

Kamulaştırma Kanunu Madde-12: Kısmen Kamulaştırma

Madde 12’nin Yorumlanması ve Değerlendirmesi

Kısmi Kamulaştırma ve Taşınmazın Değer Tespiti

Madde 12, kısmi kamulaştırma işlemlerinde taşınmazın değerinin nasıl hesaplanacağını belirleyen bir düzenlemedir. Kamulaştırma işlemi, yalnızca taşınmazın bir kısmını kapsadığında, geri kalan kısmın değeri, yapılan kısmi kamulaştırma nedeniyle nasıl değiştiğiyle belirlenir. Bu değişiklik üç ana durumu kapsamaktadır:

  1. Kamulaştırılmayan Kısmın Değeri (a)
    Eğer kamulaştırma nedeniyle geri kalan kısımda herhangi bir değişiklik yoksa, yani kamulaştırma o kısmın değerini etkilememişse, bu kısmın değeri, 11. maddeye göre belirlenen bedelden kamulaştırılan kısma düşen miktar kadar olacaktır. Bu durumda, kalan taşınmazın değeri kamulaştırma işlemi yapılmadan önceki değeriyle aynıdır.
  2. Kamulaştırma Sonucu Değer Düşüşü (b)
    Eğer kamulaştırma, taşınmazın geri kalan kısmının değerinde bir düşüşe yol açarsa, bu eksilen değer tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın değerine eklenir. Bu durumda, eksilen değerin belirlenmesi ve ilgili bedelin belirlenmesi gerekir.
  3. Kamulaştırma Sonucu Değer Artışı (c)
    Kamulaştırma sonucu taşınmazın geri kalan kısmının değerinde bir artış meydana gelirse, bu artış miktarı belirlenir ve kamulaştırılan kısmın bedelinden çıkarılır. Ancak, bu indirimin kamulaştırma bedelinin %50’sinden fazla olamayacağı belirtilmiştir.

İmar Mevzuatına Göre Yapılacak İlaveler ve Masraflar

Kamulaştırma dışında kalan kısmın, imar mevzuatına göre yararlanmaya elverişli olabilmesi için yapılan masraflar da dikkate alınır. Örneğin, kesilen bina, kanalizasyon, su tesisatları gibi tesislerin eski nitelikleriyle kullanılabilir duruma getirilmesi için gereken giderler, kamulaştırma bedeline eklenir. Bu masraflar, sadece kıymet düşüklüğü miktarını belirlerken göz önünde bulundurulmaz.

Kısmi Kamulaştırma Durumunda Dava Hakkı

Eğer taşınmazın geri kalan kısmı kullanılabilir bir durumda değilse ve idari yargıda dava açılmıyorsa, mal sahibinin yazılı başvurusu üzerine bu kısmın da kamulaştırılması zorunludur. Bu, taşınmazın kullanım dışı kalmasının önüne geçilmesini amaçlar.

Baraj İnşası ve Kamulaştırma Durumu

Baraj inşası gibi projelerde, kamulaştırma sahasına komşu taşınmaz mallar için sosyal ve ekonomik durumun değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu taşınmazların sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulup bozulmadığı, valilikte kurulan bir komisyon tarafından incelenir. Eğer bu düzenin bozulduğu ve taşınmazın artık kullanılabilir olmadığı belirlenirse, taşınmaz kamulaştırılabilir.

Paylı Mülkiyet Durumunda Kamulaştırma

Paylı mülkiyete konu taşınmazlarda, bir kısmı kamulaştırıldığında, kamulaştırma bedeli yalnızca bu paydaşlar arasında bölüştürülür. Diğer paydaşların kamulaştırma işlemi ile ilgili hakları bulunmaz.

Adli Yargı Yolu

Bu maddenin uygulanması sırasında ortaya çıkacak anlaşmazlıklar, adli yargı yoluyla çözümlenir.


Özetle:

Madde 12, kısmi kamulaştırma süreçlerinde taşınmazın değerinin belirlenmesinde karşılaşılan çeşitli durumları kapsamlı bir şekilde ele alır. Kamulaştırılmayan kısımlarının değerinin nasıl hesaplanacağı, bu değerlerdeki artış ve azalışların nasıl yansıtılacağı açıkça belirtilmiştir. Ayrıca, kamulaştırma dışında kalan kısmın imar mevzuatına uygun hale getirilmesi için yapılacak harcamalar da göz önünde bulundurulmalıdır. Kamulaştırma işlemlerine ilişkin çıkabilecek anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.

Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız

MADDE 12

Kısmen kamulaştırılan taşınmaz malın değeri;

a) Kamulaştırılmayan kısmın değerinde, kamulaştırma sebebiyle bir değişiklik olmadığı takdirde, o malın 11 inci maddede belirtilen esaslara göre takdir edilen bedelinden kamulaştırılan kısma düşen miktarıdır.

b) Kamulaştırma dışında kalan kısmın kıymetinde, kamulaştırma nedeniyle eksilme meydana geldiği takdirde; bu eksilen değer miktarı tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın (a) bendinde belirtilen esaslar dairesinde tayin olunan kamulaştırma bedeline eksilen değerin eklenmesiyle bulunan miktardır.

c) Kamulaştırma dışında kalan kısmın bedelinde kamulaştırma nedeniyle artış meydana geldiği takdirde ise, artış miktarı tespit edilerek, kamulaştırılan kısmın (a) bendinde belirtilen esaslar dairesinde tayin edilen bedelinden artan değerin çıkarılmasıyla bulunan miktardır.

Şu kadar ki, (c) bendi gereğince yapılacak indirme, kamulaştırma bedelinin yüzde ellisinden fazla olamaz.

(b) ve (c) bentlerinde sözü edilen bedelin düşüş ve artış miktarları, 11 inci maddede belirtilen esaslara göre bedel takdiri suretiyle tespit olunur.

Kamulaştırma dışında kalan kısım, imar mevzuatına göre yararlanmaya elverişli olduğu takdirde; kesilen bina, ihata duvarı, kanalizasyon, su, elektrik, havagazı kanalları, makine gibi tesislerden mal sahiplerine kalacak olanlarının eski nitelikleri dairesinde kullanılabilecek duruma getirilebilmeleri için gereken gider ve bedel, belirlenerek kamulaştırma bedeline ilave olunur. Bu masraf ve bedeller (b) bendinde yazılı kıymet düşüklüğü miktarının belirlenmesinde gözönünde tutulmaz.

Bir kısmı kamulaştırılan taşınmaz maldan artan kısmı yararlanmaya elverişli bir durumda değil ise, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda dava açılmayan hallerde mal sahibinin en geç kamulaştırma kararının tebliğinden itibaren otuz gün içinde yazılı başvurusu üzerine, bu kısmın da kamulaştırılması zorunludur.

Baraj inşası için yapılan kamulaştırmalar sonunda kamulaştırma sahasına mücavir taşınmaz mallar, kamulaştırma işleminin tamamlandığına ilişkin ilanın indirildiği tarihten itibaren bir yıl içinde sahiplerinin yazılı başvurusu üzerine çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulup bozulmadığı, ekonomik veya sosyal yönden yararlanılmasının mümkün olup olmadığı yönlerinden ilgili valilikte kurulan komisyon tarafından incelenir. Komisyonca yapılan inceleme sonucunda çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulduğuna ve taşınmaz maldan yararlanılmasının mümkün olmadığına karar verilmesi halinde taşınmaz mal kamulaştırmaya tabi tutulur. Taşınmaz mal sahibinin bu kapsamda açacağı davalarda ilgili valilik komisyonuna başvurulması dava şartıdır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin hususlar Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir. Bu suretle kamulaştırılan mücavir taşınmaz mallar hakkında 22 nci ve 23 üncü maddeler uygulanmaz. İdare, bu taşınmaz mallar üzerinde imar mevzuatı hükümlerini de göz önünde tutarak dilediği gibi tasarrufta bulunabilir ve gerektiğinde Hazineye bedelsiz olarak devredebilir.

Değişik fıkra: 02/07/2018 t. 700 s. KhK. m.861


Kısmen kamulaştırılan paylı mülkiyete konu taşınmaz mal, evvelce paydaşlar arasında fiilen bölünerek bir veya birkaç paydaşın tasarruf ve yararlanmasına bırakılmış ve yapılan kısmî kamulaştırma bu yerin tamamını veya bir kısmını kapsıyor ise, bu durumda kamulaştırmaya ilişkin işlemler sadece bu paydaş veya paydaşlar hakkında yürütülerek kamulaştırma bedeli payları oranında kendilerine ödenir. Pay veya paydaşların sadece bu kısım için dava hakları vardır. Taşınmaz malın kamulaştırılmayan kısmı üzerinde hakları kalmaz ve adları paydaşlar arasından çıkarılır. Kamulaştırılan bu yerler tapu sicilinde idare adına tescil olunur.

Bu maddenin uygulanmasından doğacak anlaşmazlıklar adli yargıda çözümlenir.


  1. MADDE 86
    4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun;
    a) 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “kanunlarla” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle” ibaresi eklenmiş ve ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
    b) 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (10) ve (11) numaralı alt bentlerinde yer alan “Bakanlar Kurulu” ibareleri “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
    c) 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlıklar veya Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı veya bakanlıklar” şeklinde değiştirilmiştir.
    ç) 12 nci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “İçişleri, Maliye, Çevre ve Şehircilik, Gıda, Tarım ve Hayvancılık ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlıklarının görüşü alınmak suretiyle Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Bakanlıkça hazırlanarak Bakanlar Kurulunca bir yıl içinde” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
    d) 25 inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir.
    e) 27 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
    f) 30 uncu maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiştir. ↩︎
Etiketlendi: