⚖️ Kamulaştırma Kanunu Geçici Madde 7 – Mülga Hüküm ve Anayasa Mahkemesi Kararı
📜 Geçici Madde 7, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenmiş, ancak Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilerek yürürlükten kaldırılmış (mülga) bir hükümdür.
🧾 Geçici Madde 7 Metni (MÜLGA)
“Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlak Kanununun 16 ve 17 nci maddeleri ile 2942 sayılı Kanunun mülga 16 ve 17 nci maddeleri uyarınca mahkemelerce idare adına tescil kararı verilen kamulaştırmalarda tebligatlar ve diğer kamulaştırma işlemleri tamamlanmış sayılır.
Bu kamulaştırma işlemleri sebebiyle hiçbir hak ve alacak talebinde bulunulamaz; kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz; açılmış ve devam eden davalar bu madde hükmü uygulanarak sonuçlandırılır.”
❌ Anayasa Mahkemesi İptal Kararı
- 📌 Esas No: 2013/95
- 📌 Karar No: 2014/176
- 📌 Karar Tarihi: 13.11.2014
- 🏛️ Kararı Veren Mahkeme: Anayasa Mahkemesi (AyM)
🔍 İptal Gerekçesi
Anayasa Mahkemesi, bu maddenin;
- Mülkiyet hakkını ihlal ettiğini,
- Geriye dönük şekilde dava açma hakkını ortadan kaldırarak hukuki güvenlik ve adil yargılanma ilkelerini zedelediğini,
- Hak arama özgürlüğünü orantısız biçimde sınırladığını tespit etmiştir.
Dolayısıyla madde, Anayasa’nın 13, 35 ve 36. maddelerine aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
💡 Madde Ne Getiriyordu?
Geçici Madde 7, özellikle 1956 ve 1983 yılları arasında uygulanan:
- Eski 6830 sayılı İstimlak Kanunu ve
- İlk haliyle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu uyarınca,
- Mahkeme kararıyla idare adına yapılan tescilleri,
- Tüm yönleriyle kesin ve tamamlanmış kamulaştırma işlemi sayıyor,
- Her türlü itiraz ve tazminat hakkını yasaklıyordu.
Bu düzenleme ile idare lehine geçmişe etkili koruma sağlanmak istenmişti. Ancak bu, bireylerin malvarlığına ve dava hakkına zarar verdiğinden iptal edilmiştir.
⚠️ Anayasa Mahkemesi Kararının Sonuçları
📌 Geçici Madde 7 artık uygulanamaz.
📌 İptal kararı ile birlikte aşağıdaki haklar yeniden doğmuştur:
- ⛏️ Kamulaştırma işleminin yokluğu veya hukuka aykırılığı iddia edilerek dava açılabilir.
- 💰 Eksik ödenen kamulaştırma bedelleri için tazminat talep edilebilir.
- 🧑⚖️ Devam eden davalarda bu maddeye dayanılarak ret kararı verilemez.
📌 Hukuki Değerlendirme
Geçici Madde 7, açıkça idarenin geçmişte yaptığı hatalı veya eksik kamulaştırmaları yasal koruma altına almayı amaçlamaktaydı. Ancak bu tür düzenlemeler:
- Hukuk devleti ilkesine,
- Geriye yürümezlik kuralına,
- Mülkiyet hakkının dokunulmazlığına aykırıdır.
📢 Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, vatandaşların mülkiyet haklarını koruyan önemli bir dönüm noktasıdır.
🔍 Sonuç: Hak Arama Yolu Açıldı!
Geçici Madde 7’nin iptali sayesinde:
✅ Kamulaştırma süreçlerinde haksızlığa uğrayan malikler,
✅ Eksik veya hiç ödenmemiş bedeller için,
✅ Uyuşmazlıklarına yeniden dava yoluyla çözüm arayabilir.
📌 Bu karar, kamulaştırmasız el atma ve eksik işlemler nedeniyle mağdur olmuş vatandaşlar için hukuki bir umut kaynağıdır.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
İptal madde: E. 2013/95 K. 2014/176 13/11/2014 t. AyM K.
Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlak Kanununun 16 ve 17 nci maddeleri ile 2942 sayılı Kanunun mülga 16 ve 17 nci maddeleri uyarınca mahkemelerce idare adına tescil kararı verilen kamulaştırmalarda tebligatlar ve diğer kamulaştırma işlemleri tamamlanmış sayılır. Bu kamulaştırma işlemleri sebebiyle hiçbir hak ve alacak talebinde bulunulamaz; kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamaz; açılmış ve devam eden davalar bu madde hükmü uygulanarak sonuçlandırılır.
