⚖️ GEÇİCİ MADDE 4 – 221 Sayılı Kanuna Tabi Kamulaştırmaların Davaları
📌 Kanun Metni Özeti
“5 Ocak 1961 tarih ve 221 sayılı Kanunun kapsamına girmeleri nedeniyle kamu tüzelkişileri veya kurumları adına kamulaştırılmış sayılan taşınmaz malların eski malik, zilyed veya bunların halefleri tarafından açılmış ve kesin hükme bağlanmamış davalarda sözü edilen 221 sayılı Kanunun hükümleri uygulanır.”
📘 Bu Madde Ne Diyor?
Geçici Madde 4, özellikle tarihi nitelikteki kamulaştırmalar ve onlara dair süregelen davaları konu alır. Şu durumu düzenler:
📍 Eğer bir taşınmaz:
- 221 sayılı Kanun kapsamında kamulaştırılmış sayılıyorsa (yani fiilen kullanılmış ama usulüne uygun kamulaştırılmamışsa),
- Taşınmazın eski sahibi, zilyedi (fiili kullanıcısı) ya da bunların mirasçıları tarafından açılmış bir dava varsa,
- Ve bu dava henüz kesinleşmemişse,
👉 Bu durumda 2942 sayılı Kanun değil, 221 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
🧠 221 Sayılı Kanun Nedir?
221 Sayılı Kanun, 1961 yılında yürürlüğe girmiş olup, kamu kurumlarının fiilen el koyduğu ancak resmen kamulaştırma işlemini yapmadığı taşınmazlar hakkında düzenleme getirir.
🧱 Özellikle imar, iskan, altyapı gibi nedenlerle fiilen kullanılan taşınmazlar için geçerliydi.
⚖️ Malike, belirli koşullarda tazminat hakkı tanınması ve bu hakkın kullanılabilmesi için süre sınırları getiriliyordu.
🏗️ Uygulama Örneği
Bir belediye, 1970 yılında bir arsayı yol yapımı için kullanmaya başladı.
Ancak resmî kamulaştırma işlemi hiç yapılmadı.
Malik, 2023’te dava açtı.
➡️ Eğer mahkeme bu davayı incelerken taşınmazın fiilen el konulan döneminin 221 sayılı Kanun kapsamına girdiğini tespit ederse,
➡️ 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu değil, 221 sayılı Kanun uygulanır.
⚠️ Önemli Noktalar
- 🧾 Yalnızca kesin hükme bağlanmamış davalar için geçerlidir.
- 👥 Davayı açan kişi eski malik, zilyet veya bunların halefleri (örneğin mirasçılar) olmalıdır.
- 🏛️ Uygulanacak hukuk, kamulaştırmanın niteliğine göre belirlenir.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
5 Ocak 1961 tarih ve 221 sayılı Kanunun kapsamına girmeleri nedeniyle kamu tüzelkişileri veya kurumları adına kamulaştırılmış sayılan taşınmaz malların eski malik, zilyed veya bunların halefleri tarafından açılmış ve kesin hükme bağlanmamış davalarda sözü edilen 221 sayılı Kanunun hükümleri uygulanır.
