🧾 EK MADDE 3 – Tescil Edilen Ancak Bedeli Ödenmeyen Taşınmazlarda Ne Olur? 🏠⚖️
📜 Kanun Metni Özeti
21 Aralık 2019 tarihli ve 7201 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na eklenen bu maddeye göre:
🔹 Mülga 6830 sayılı Kanun ve 2942 sayılı Kanun’un mülga 16 ve 17. maddeleri kapsamında, mahkeme kararıyla idare adına tescil edilen taşınmazlar için kamu bankalarına para yatırılmış ancak bu bedel maliklere ödenmemişse;
📌 Maliklerin açtığı davalarda taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınır.
📈 Bu tarihteki değer, Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) ile güncellenerek ödenir.
✅ Bu hüküm, tebliği dâhil eksik ya da hatalı işlemlerle tescil edilmiş taşınmazlar için de geçerlidir.
⚠️ Anayasa Mahkemesi Kararı (2023)
🟥 “Dava tarihi itibarıyla” ifadesi Anayasa Mahkemesi’nin 04/05/2023 tarihli E. 2019/93, K. 2023/87 sayılı kararıyla iptal edilmiştir.
Bu iptal, değerlemenin dava tarihine göre değil, tescil tarihine göre yapılmasının zorunlu olduğunu açık biçimde vurgulamaktadır.
📌 Madde Kimleri İlgilendiriyor?
- Geçmişte kamulaştırma işlemi yapılmış ancak bedeli ödenmemiş taşınmaz sahiplerini,
- Tebligat yapılmadan ya da hatalı yapılmış işlemler sonucu taşınmazı elinden alınan malik veya mirasçıları,
- Mahkeme kararıyla tescil edilen ama ödeme yapılmayan işlemlerde hak arayanları.
📊 Bedel Nasıl Hesaplanır?
- Değerleme tarihi = Taşınmazın idare adına tescil edildiği gün.
- O günkü değer tespit edilir.
- Bu değer TÜİK’in Yİ-ÜFE verilerine göre güncellenir.
- Güncellenmiş bedel, hak sahibine ödenir.
🧠 Amaç: Geçmişte hakkı ödenmeyen malikin, bugünkü ekonomik koşullara uygun bir bedel almasını sağlamaktır.
🔍 Uygulama Örneği
🔸 1998’de belediye tarafından tescil edilen bir taşınmazın kamulaştırma bedeli kamu bankasına yatırıldı ama malike ödenmedi.
🔸 Malik 2024’te dava açtı.
🔸 Mahkeme, taşınmazın 1998’deki değerini esas alacak, bu değeri 2024’e kadar Yİ-ÜFE ile güncelleyecek ve çıkan meblağı hak sahibine ödeyecek.
🧾 Önemli Not: Bedel Ödendiyse Ne Olur?
Bedelin kamu bankasına yatırıldığı ve malik tarafından çekildiği tespit edilirse, işlem kesinleşmiş sayılır.
Ancak tebligat yapılmamışsa bile, ödeme tarihi itibariyle işlem tamamlanmış kabul edilir.
💬 Yorum: Neden Önemlidir?
✅ Bu madde ile vatandaşın mülkiyet hakkı korunmaktadır.
✅ Geçmişte yapılmış eksik kamulaştırma işlemleri telafi edilmektedir.
✅ Malikin dava açması durumunda, devletin tescil tarihindeki değer üzerinden güncel ödeme yapması sağlanmaktadır.
2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunundaki Orjinal Metni Aşağıda Verilmiştir ( Kanun için tıklayınız)
Tüm kanun maddesine erişmek için tıklayınız
Ek madde: 21/12/2019 t. 7201 s. K. m.61
Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanununun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanunun mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir. Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır.
İptal ibare: E. 2019/93 K. 2023/87 04/05/2023 t. AyM K. ile ikinci cümlede yer alan “dava tarihi itibarıyla” ibaresi iptal edilmiştir.
Mülga 6830 sayılı Kanunun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanunun mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların kamulaştırılması için kamulaştırma bedellerinin eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılması ve hak sahiplerine ödenmesi halinde, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri, kamulaştırma bedelinin ödendiği tarih itibarıyla kesinleşmiş kabul edilir. Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır.
Ek fıkra: 16/11/2022 t. 7421 s. K. m.42
- MADDE 6
2942 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“EK MADDE 3
Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanununun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanunun mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir.” ↩︎ - MADDE 4
2942 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Mülga 6830 sayılı Kanunun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanunun mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların kamulaştırılması için kamulaştırma bedellerinin eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılması ve hak sahiplerine ödenmesi halinde, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri, kamulaştırma bedelinin ödendiği tarih itibarıyla kesinleşmiş kabul edilir. Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır.” ↩︎
